En daar was-ie dan, begin 1980: de Sinclair ZX80, de eerste echt betaalbare
homecomputer. En net als alle andere uitvindingen van de Brit Clive Sinclair was
de ZX80 een apparaat in mini-formaat: onvoorstelbaar plat voor een computer,
iets minder dan 20 centimeter in de breedte en net iets meer dan 20 in de
lengte. Een prachtige prestatie qua ontwerp, naar het motto van de
kettingrokende Sinclair dat ontwerpers bij hun werk altijd de omvang van een
pakje sigaretten in gedachten moesten houden.
Door de prijsbarrière
Net als de mini-radio’s die Sinclair met zijn bedrijf had gemaakt, was de
ZX80 verkrijgbaar als doe-het-zelfkit en als kant en klaar product. Wie er niet
tegenop zag zelf de soldeerbout ter hand te nemen was slechts 79,95 Engelse pond
kwijt. Minder handige lieden hadden de computer voor 99,95 pond in huis,
inclusief porto (Sinclair verkocht zijn producten toen nog hoofdzakelijk per
post).
Daarmee was de ZX80 de eerste computer die onder de magische grens van 100 pond dook, en
was het thuisgebruik van de computer voor veel meer mensen dan tot dan toe
binnen handbereik. Ook in het buitenland gold de ZX80 als prijsbreker: zo was de
kant-en-klaarprijs in de Verenigde Staten 199,95 dollar en in West-Duitsland 498
mark.
Clive Sinclair (right)
Waterbestending
De slogans in Sinclairs advertentiecampagnes hamerden uiteraard op de
lage prijs. Maar dat was natuurlijk niet het enige. De ZX80 was met zijn
compacte plastic behuizing en tiptoetsenbord waterbestendig – computeren
en bierdrinken tegelijk was nu dus óók binnen handbereik.
Handig was ook dat de toetsen multifunctioneel waren, waardoor Basic-commando’s met één druk op de knop konden worden ingevoerd. Het
eindeloos zoeken naar die ene fout in de Basic-listing was ook niet meer
nodig, want de ZX80 controleerde elke programmaregel vóór acceptatie met
een zogeheten syntax check.
Korte programma's
Hoewel het met dan eindeloos zoeken naar fouten in de listings uiteindelijk wel
zou zijn meegevallen: vanwege de geringe geheugencapaciteit van 1K RAM konden
alleen zeer korte programma’s worden ingevoerd. Gelukkig kwam Sinclair al snel
met geheugenuitbreidingen, die achterin de ZX80 konden worden geplugd. In eerste
instantie ging het om modules van 1 tot 3 K, afhankelijk van het geld dat de
consument eraan wilde uitgeven. Toen de prijzen voor de benodigde chips waren
gezakt, ging Sinclair modules van 16 K verkopen, waardoor de ZX80 al een stuk volwassener werd. Maar het is duidelijk dat de consument voor die 100 pond niet
meer dan een basale homecomputer had, en meer kon hij redelijkerwijs ook niet
verwachten. Een sober zwart-witbeeld, geen geluid en een weliswaar
multifunctioneel en waterbestendig, maar bij intensief gebruik erg onhandig
toetsenbord.
Mantel der liefde In eerste recensies werden deze gebreken nog onder de mantel der liefde
bedekt. Een recensent van Personal Computer World was kort na introductie van de
ZX80 juist erg positief over het toetsenbord. Hij vond het zelfs handig dat bij
elke toetsaanraking het beeld uitging (de processor kon niet tegelijk én input
ontvangen én het beeldsignaal verzorgen), omdat dan tenminste duidelijk was dat
de toets hard genoeg was aangeraakt.
Maar een paar jaar later was bij Personal Computer World van de liefde voor de
ZX80 niets meer over. Citaat: ‘Met een onbruikbaar toetsenbord en een slechte Basic-versie heeft dit apparaat miljoenen mensen ontmoedigd om ooit nog een
computer te kopen’.
test program
Sir Clive Dat is schromelijk overdreven, al is het maar omdat er van de ZX80 slechts 50
duizend werden verkocht. Dat komt vooral doordat Sinclair al in 1981 met een
opvolger kwam, de ZX81. Sinclair had nu definitief zijn naam op de kaart gezet
als computerfabrikant, al was zijn belang bij de computers vooral de geldstroom
die ze genereerden voor zijn andere projecten.
Binnenkort meer over de andere computers van Sinclair en over Sinclair zelf, die
in 1983 op instigatie van Margareth Thatcher geridderd zou worden en zich vanaf
dat jaar Sir mocht noemen.
Specificaties Sinclair ZX80
Producent
Science of Cambridge, later
Sinclair Research
Periode
januari 1980 - maart 1981
CPU
NEC
780C-1 (Z80A compatible)
Frequentie
3,25 MHz
ROM
4 KB
RAM
1 KB
Tekstmodus
32 x 24
Grafisch
64 X 48 (bij halve karakters)
Kleuren
zwart-wit
Geluid
geen
I/O
tv, cassette, extension port
Prijs
100 Engelse pond / 200 dollar kant-en-klaar
80 Engelse pond als bouwpakket
Geschiedenis van home- en gamecomputers,
Erik Klooster, Nederland
Nieuws
Speel
online games op deze site en registreer je naam en
highscore. Haal je hart op aan de klassiekers Pac-Man,
Space Invaders, Asteroids en Snake. Gratis en je hoeft ze niet te downloaden: ze zijn
direct op het scherm te spelen. In de oorspronkelijke versies. Veel
plezier!
Deze site doet met vier computers
mee aan het Cancer Research Project, waarvoor wereldwijd al 1,5
miljoen mensen computertijd beschikbaar stellen. Sluit je aan bij
ons team:
Mrs. Dynamite. Heel erg bedankt!