ROBOTRON Z1013 - computeren in de DDR met bloed, zweet en tranen

Robotron was een fameus computermerk in het vroegere Oostblok. Het bedrijf uit de DDR leverde behalve aan de DDR zelf ook aan andere Oostblok-landen. Zoals vaak in Oost-Duitsland kwam de consument er bekaaid vanaf: al was het de bedoeling dat Robotron ook computers voor particulieren zou maken, de ‘Volkseigene’ bedrijven kwamen als eerste aan de beurt waardoor er vrijwel geen enkele computer voor thuisgebruik meer overbleef.

Printplaat en toetsenbord
Een uitzondering op die regel was de Robotron Z1013 die in 1984 verscheen, vijf jaar voor de val van de Muur. Niet dat de consument nu plotseling werd voorgetrokken: de eerste modellen van de Z1013 waren gewoonweg totaal ongeschikt voor bedrijfsgebruik. De Z1013 werd namelijk alleen als bouwpakket geleverd; eerlijkheidshalve noemde Robotron het ook geen ‘Heimcomputer’ maar een ‘Mikrorechnerbausatz’. De consument kreeg alleen een printplaat en een ‘toetsenbord’, een verschrikkelijk onhandig kunststof plaatje met tiptoetsen, die bovendien niet gerangschikt waren volgens de typmachine-indeling, maar in ABC-volgorde.

Afgekeurde chips Daar komt bij dat Robotron het eerste model (Z1013.01) vanwege het chronische tekort aan kwaliteitschips voor een aanzienlijk deel had voorzien van chips die voor industrieel gebruik waren afgekeurd. Doordat Robotron de kloksnelheid beperkte functioneerde de computer desondanks wel. Afgekeurde chips of niet, in de begintijd moest op de Z1013 na bestelling nog ca. een jaar  worden gewacht, en dan moest het apparaat zelf worden opgehaald.

Vele gedaanten
Maar het moet gezegd dat de Robotron Z1013 behalve wat betreft zijn curieuze uiterlijk de vergelijking met homecomputers uit het kapitalistische Westen redelijk kon doorstaan. Er zat een aansluiting op voor een cassetterecorder, een tv-modulator en een busaansluiting voor uitbreidingen. Toch bleef het behelpen: en zeer simpele Basic-versie ( 2,7 Kb) moest zelf worden ingevoerd met behulp van een hexadecimale lijst in het handboek, of via een (soms) meegeleverde cassette.

Nieuwe toetsenborden Het kunststof toetsenbordje werd door veel eigenaars snel vervangen door een steviger, zelf vervaardigd exemplaar en vaak werd er ook een kast om de Z1013 gebouwd. De Robotron-computer doemde dan ook in veel gedaanten op en speelde een grote rol in de zich ontwikkelende ‘computerscene’ in de DDR. Kapitalistische computers Na de val van de Muur was het snel gedaan met de populariteit van de Z1013; de ‘Mikrorechnerbausatz’ moest snel terrein prijsgeven aan de nu veel makkelijker verkrijgbare westerse computers. In DDR-tijd waren die soms al wel op de kop te tikken, bijvoorbeeld van andere particulieren die ze van familie in West-Duitsland hadden gekregen, maar de vraagprijzen waren draconisch. Uit een advertentie van een particulier in 1989: 14.900 DDR-mark voor een Atari 130 XE (met toebehoren, dat wel).

Specificaties Robotron Z1013

Deze site doorsturen aan een vriend

Geschiedenis van home- en gamecomputers, Erik Klooster, Nederland