Bushnell in een notendop Nolan Bushnell werd in 1943
geboren in Clearfield in Utah, de ‘mormonenstaat van de Verenigde
Staten’. Hoewel Bushnell later het mormoonse geloof vaarwel zei, voldoet
de grootte van zijn gezin – acht kinderen – toch aardig aan de mormoonse normen.
Bushnell kwam al vroeg in
contact met computers en arcadegames. Zo werkte hij als vakantiebaantje op
een pretpark waar hij de (nog mechanische) speelautomaten hielp
onderhouden. Op de University of Utah leerde hij programmeren in Fortran
en Gotran, twee van de eerste computertalen. Hij ontwierp zelf een aantal
simpele computerspellen en speelde gedurende zijn hele collegetijd Steve
Russells Spacewar op de universiteitscomputer.
Computer Space
Later besloot Bushnell een
automatenversie van Spacewar te ontwikkelen. Dat gebeurde op de kamer van
zijn dochter, die voor zo lang in de woonkamer moest slapen. Het apparaat,
Computer Space genaamd, werd geproduceerd door Nutting Associates en kwam op de
markt in 1971. Er werden er 1500 van gemaakt, maar die werden niet
allemaal verkocht. Het gebrek aan belangstelling wijt Bushnell onder meer
aan de uitvoerige handleiding: ‘Niemand wil eerst een encyclopedie lezen
om een spel te kunnen spelen.’
De organisatorische puinhoop
die hij bij Nutting aantrof, deed Bushnell besluiten voor zichzelf te
beginnen.
ATARI'S PONG - BEGIN VAN EEN LEGENDE
De introductie van Atari’s Pong eind 1972 betekende het
begin van een legende. Een nieuw woord was geboren in de videogame-industrie en
meer nog: een bedrijf dat na een investering van 500 dollar zou uitdijen tot de
snelst groeiende onderneming in de Amerikaanse geschiedenis.
Grondlegger van Atari was Nolan Bushnell, door sommigen
omschreven als de slimste man die tot dusver op aarde heeft rondgelopen, maar
door een vriend minder vleiend werd getypeerd als ‘iemand met de
aandachtsspanne van een golden retriever’. Maar goed, het een sluit het ander
natuurlijk niet uit.
Bushnell richtte Atari in 1972 op met partner Ted
Dabney, met een investering van 250 dollar per persoon. Vanwege grote
verschillen van inzicht kocht Bushnell Dabney na een paar jaar uit; met de
aandelen die Dabney meekreeg kon hij zich later miljonair noemen.
Syzygy
Als
eerste naam bedacht het tweetal Syzygy, een astronomische term geprikt uit
het woordenboek (syzygie in het Nederlands) die de samenstand van de zon
en de maan betekent. Toen bleek dat een kaarsenfabriek die naam al
gebruikte - volgens Bushnell een soort hippiecommune - werd de naam Atari
gekozen, wat ruwweg ‘schaak’ betekent in het spel Go.
Al Alcorn
De tweede medewerker die Atari aannam, na een 17-jarige receptioniste,
was de eveneens jonge engineer Al Alcorn. Hij kwam aan de wieg te
staan van de revolutie in de videogame-industrie, al was dat helemaal niet
de opzet. Sterker nog: Bushnell gaf Alcorn opdracht het simpelste spel te
ontwikkelen dat Bushnell kon bedenken – iets met een bal, twee rackets
en een score. Bushnell hield hem ter motivatie voor dat hij voor het spel
al een contract had gesloten met General Electric, maar dat was volstrekt
uit de duim gezogen. In werkelijkheid zag Bushnell het project als een
oefening voor Alcorn en was hij vastbesloten het resultaat ongebruikt naar
de prullenbak te verwijzen.
Prototype
Maar Alcorn nam zijn taak serieus. Binnen anderhalve
week had hij de eerste hand-wired-versie gereed. Daarna voegde hij
een aantal verfijningen toe, zoals rackets die uit acht segmenten
bestonden, waardoor de bal niet steeds in dezelfde richting werd
teruggespeeld. Het kostte Alcorn uiteindelijk drie maanden om een werkend
prototype te maken, waarvan de binnenkant er door alle draden uitzag als
een ouderwetse telefooncentrale.
Slimme
onderhandelingen
Bushnell begon zich steeds meer te realiseren welke
potentie Pong kon hebben. Vervelend genoeg had hij twee potentiële
producenten, Midway en Bally, al enthousiaste verhalen verteld over het
spel. Bushnell besloot dat Atari Pong zelf zou gaan produceren, en speelde Bally en Midway tegen elkaar uit. Hij vertelde bij Bally dat Midway Pong
niet zag zitten, en vice versa, waarop beide bedrijven afhaakten.
Automatenroute
Bushnell testte Pong eerst uit in een
café op de zogenaamde automatenroute die Atari onderhield. Zo’n route
was bedoeld om de spelmachines op diverse plaatsen, zoals in cafés, te
onderhouden en problemen op te lossen. Voor Atari betekende dat een vaste
inkomstenbron – hard nodig omdat er verder nog bar weinig inkomsten
waren.
Andy Capp's Tavern De testversie van Pong werd neergezet
in een café genaamd Andy Capp in Sunnyvale. Volgens een hardnekkige
legende kreeg Atari al op de eerste dag een woedend telefoontje van de
eigenaar, omdat Pong kapot zou zijn. Alcorn had al op zo’n telefoontje
zitten wachten: hij vroeg zich af of het apparaat wel robuust genoeg zou
zijn om in een café neer te zetten, en of de chips niet door zouden
branden. Wat bleek, aldus het verhaal: het probleem was ontstaan doordat
de geldbak vol zat!
Later bleek dit stoere praat uit de
begintijd van Atari te zijn: het telefoontje kwam pas na twee weken, en
uiterst vriendelijk werd verzocht of de automaat kon worden gerepareerd.
Overweldigend succes Zoals bekend werd de automatenversie van Pong een
overweldigend succes. Alcorn spreekt van het grootste succes in de speelautomaten-industrie dat iemand ooit had gezien. En de instructie, die
was deze keer van verbluffende eenvoud: Avoid missing ball for high
score.
Marihuana Voordat de thuisversie van Pong verscheen,
ontwikkelde Atari verscheidene andere spelautomaten, waaronder Space Race.
De productie van de automaten ging aan het begin met horten en stoten. Atari nam voor de productielijn iedereen aan die het maar kon krijgen,
waaronder veel studenten en andere jongeren die niet vies bleken te zijn
van marihuana. Naar verluidt raakte je buiten de hal al stoned door de hasjlucht; een
groot aantal machines kwam niet door de eindtest.
Lees het vervolg:
over hoe Pong de huiskamers veroverde, en Al Alcorn bijna een
zenuwinzinking kreeg bij de demonstratie van Pong.
Geschiedenis van home- en gamecomputers,
Erik Klooster, Nederland
Nieuws
Speel
online games op deze site en registreer je naam en
highscore. Haal je hart op aan de klassiekers Pac-Man,
Space Invaders, Asteroids en Snake. Gratis en je hoeft ze niet te downloaden: ze zijn
direct op het scherm te spelen. In de oorspronkelijke versies. Veel
plezier!
Deze site doet met vier computers
mee aan het Cancer Research Project, waarvoor wereldwijd al 1,5
miljoen mensen computertijd beschikbaar stellen. Sluit je aan bij
ons team:
Mrs. Dynamite. Heel erg bedankt!